Pytanie na rozgrzewkę – kiedy ostatnio się czegoś nauczyliście?
Przypomnijcie sobie sytuację, jedną lub kilka, w których mieliście poczucie, że coś naprawdę zrozumieliście, że coś do Was dotarło, że faktycznie pozyskaliście jakąś nową wiedzę. Jaka sytuacja temu towarzyszyła? Co konkretnie się działo? Dajcie sobie chwilę, żeby to „złapać” w swoich myślach. Mamy to? To lecimy dalej.
Z dużym prawdopodobieństwem pomyśleliście o sytuacji z Waszego życia, w której czegoś konkretnego przyszło Wam w jakiś sposób doświadczyć na własnej skórze. I nic dziwnego, dorośli najbardziej uczą się przecież właśnie na bazie własnych doświadczeń i wniosków, które mogą z nich wyciągnąć. Dlatego w przypadku sytuacji edukacyjnych, takich jak szkolenia, łatwiej jest nam dokładać nową wiedzę do tego, co już znamy, rozumiemy. Często, żeby zrozumieć jakieś złożone treści potrzebujemy znaleźć analogie w innych dziedzinach, już nam znanych, lub odwoływać się do własnych przeżyć. Dlatego, jeżeli chcemy, żeby nasze szkolenia były skuteczne, warto budować całe szkolenie, a tym samym poszczególne jego moduły w oparciu o tak zwany cykl Kolba (David A. Kolb to twórca teorii uczenia się przez doświadczenia).
Z czego zasłynął David A. Kolb?
Kolb na bazie własnych doświadczeń stworzył model nauczania dorosłych, który jest powszechnie wykorzystywany przez osoby zajmujące się szkoleniami i rozwojem. W dużym uproszczeniu cykl Kolba sprowadza się do tego, że przy projektowaniu poszczególnych modułów szkoleniowych dbamy o to, by pojawiło się:
- DOŚWIADCZENIE, czyli nic innego jak ćwiczenie diagnostyczne, wprowadzające w temat, odwołanie do tego, co już wiem, znam, lub czego właśnie doświadczyłem, doświadczyłam.
- REFLEKSJA, czyli omówienie tego doświadczenia, obserwacje i refleksje.
- WNIOSKI I TEORIA, czyli analiza naszych obserwacji, poprzez szukanie uogólnień, tworzenie teorii. To w tym miejscu dołączamy bardziej rozbudowaną część merytoryczną.
- Ponowne DZIAŁANIE, ale tym razem już w oparciu o nową wiedzę, gdzie ponownie fundujemy uczestnikom doświadczenie, tym razem z możliwością wykorzystania nowej wiedzy.
A jak to może wyglądać w praktyce?
Przypuśćmy, że chcesz wprowadzić na szkoleniu sprzedażowym blok dotyczący umiejętności zadawania pytań w etapie badania potrzeb. Jak możesz to zrobić opierając się o cykl Kolba?
- Zacznij od DOŚWIADCZENIA – uczestnicy w mniejszych grupach mają za zadanie stworzyć listę 10 pytań, które można wykorzystywać na etapie badania potrzeb klienta. Daj im na to kilka minut. Następnie w drodze głosowania mają ułożyć je w kolejności – najlepsze, najsłabsze.
- Przeprowadź część dotyczącą REFLEKSJI nad doświadczeniem – zapytaj uczestników, jak im się pracowało, co było trudne, co było łatwe. Poproś o prezentację wypracowanych pytań. Moderuj dyskusję na temat tego, które pytania są dobre, które niewiele wnoszą. Porozmawiajcie o tym, kiedy które pytania się najlepiej sprawdzają i jaką funkcję mają pytania na etapie badania potrzeb. Odwołuj się do ich doświadczeń również spoza sali szkoleniowej.
- Płynnie przejdź do WNIOSKÓW I TEORII – na podsumowanie dyskusji zapytaj grupę o wnioski. W tym miejscu zaprezentuj materiał dydaktyczny, który zbiera informacje dotyczące zadawania pytań. Dodaj w tym miejscu to, co nie wybrzmiało w dyskusji, zaprezentuj nowe dla uczestników koncepcje w odwołaniu do tego o czym rozmawialiście.
- DZIAŁANIE – zaproś do zastosowania nowej wiedzy w praktyce. Jak? Na przykład połącz uczestników w pary. Osoba A będzie przeprowadzać badanie potrzeb osoby B w temacie, na przykład preferencji urlopowych. Ma skorzystać z wiedzy, którą właśnie nabyła. Na wywiad daj jakiś określony czas, powiedzmy 7 minut. Po wywiadzie osoba B udziela osobie A informacji zwrotnej na temat tego, które pytanie/pytania według niej było najsilniejsze i dlaczego, a które wniosło najmniej i dlaczego. Później zrób zmianę: osoba B zadaje pytania, osoba A udziela informacji zwrotnej. I tak zadbasz o sprawdzenie nowej wiedzy w praktyce.
- Następnie OMÓW z uczestnikami na forum całe ćwiczenie – na ile to było łatwe, na ile było trudne, na co trzeba uważać, co może nam przeszkodzić, czego wymaga od nas dobre badanie potrzeb…
Z tego miejsca możesz zacząć kolejny temat merytoryczny, np. uważność i skupienie na rozmówcy jako gwarancja dobrego badania potrzeb. I w ten sposób możesz zacząć kolejny CYKL KOLBA. Na bazie modułów zbudowanych w ten sposób tworzy się całe programy szkoleniowe.
